Marka ve Patent Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Marka ve Patent Hakkında Bilinmesi Gerekenler



Bu bilgilendirme makalemiz;

marka ve patent konularında en çok sorulan sorulara cevap niteliğindedir.
Günümüzde marka ile patentin karıştırılıyor olması ve kulakta dolma bilgilerin çok fazla olması bu makalenin önemi ortaya koymuştur.
Nokta Danışmanlık olarak 2005 yılından beri marka ve patent konularında hizmet vermekte ve yüzlerce marka ve patentin tescil sürecinde kazanmış olduğu tecrübesini siz değerli müşterilerine sunmaktadır. Marka ve patent süreçlerinde bir çok yayına ve karara itiraz süreçlerini yöneten Nokta Danışmanlık Sınai Mülkiyet davalarında kazandığı başarılarda doğru yolda ilerlediğini göstermektedir.
Siz değerli müşterilerimizin tüm marka ve paten süreçlerinde profesyonel ekibimiz ile her zaman yanınızdayız.

MARKA

Marka; bir işletmenin mal veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlayan, kişi adları, sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretlerdir. Nokta Danışmanlık işletmenize ait markaların tescil sürecindeki tüm süreçleri takip eder.
Kısacası marka; bir şirketin ya da kişinin ürettiği ürünleri veya hizmetleri diğerlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir. Sizde ürün ve hizmetlerinizin diğer rakiplerinizden ayırt etmeye yarayan markanızın tescilinde Nokta Danışmanlıkla çalışabilirsiniz.
Marka; tüketicinin hangi ürünü alıp, kullanacağına karar verme aşamasında yönlendirici bir işarettir.
Marka Tescilinin Marka Sahibine Sağladığı Haklar Nelerdir?
Marka Hakkı, markanın 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre tescil edilmesi ile elde edilir.
Marka tescili, sahibine markayı tek başına kullanma hakkı ve izinsiz kullanılmasını önleme yetkisi verir.
Markanın tescil kapsamına giren aynı veya benzer mal veya hizmetlerle ilgili olarak karıştırılma ihtimali olan, tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar verecek nitelikteki herhangi bir işaretin izinsiz kullanımını önleme hakkı verir.
Tescilli bir marka başkasına devredilebilir, miras yolu ile intikal edebilir, kullanma hakkı lisans konusu olabilir, rehin verilebilir veya teminat olarak gösterilebilir.
Tescilli olmayan markalar, markaların tescili ve korunması hakkındaki yasalarla getirilen haklardan ve korumadan yararlanamazlar.
Marka Çeşitleri:
556 sayılı Markaların Korunması hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye göre tescil edilecek markaların çeşitleri:
Ortak Marka
Garanti Markası
Ticaret Markası
Hizmet Markaları’dır.

Ortak Marka: Birden fazla işletmenin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt eden markalardır.
Sahipleri:
Bu gruba üye
Tescil için ortak hareket
Yenileme için ferdi başvuru
Teknik yönetmelik hazırlama

Garanti Markası: Tescil sahibinin kontrolü altında, farklı işletmelerin ürettikleri mal ve hizmetlerin ortak özelliklerini, üretim usullerini coğrafi kaynaklarını ve kalitesini nitelikleri önceden belirlenerek garanti etmeye yarayan işarettir.

Ticaret Markaları: Bir işletmenin ürettiği veya ticaretini yaptığı malları diğerlerinden ayırt eder.

Hizmet Markaları: Bir işletmenin sunduğu hizmetleri diğerlerinden ayırt eder.

Marka Hakkı Nasıl Elde Edilir?
Tescil ile (556 Sayılı KHK’nın 6.mad.)
Kullanım ile (TTK 56.mad)

Marka Tescili ve Marka Tescil Başvurusu
Markaların tescili zorunlu değildir ancak tescil marka üzerindeki hakları ispatlayan ve marka ihlalini engelleyen en önemli araçtır. Bu nedenle faaliyette bulunulan bütün ülkelerde marka tescili önemle tavsiye edilmektedir.
Marka tescili için usulüne uygun olarak doldurulmuş form dilekçe ile Türk Patent Enstitüsü’ne başvuruda bulunmak gereklidir. Faks ile yapılan başvurular kabul edilmemekte olup, başvuruların şahsen, posta veya elektronik imza ile internet ortamında yapılması gerekmektedir.
Kullanılan markanın belli bir tanınırlığa ulaştıktan sonra karşılaşacağı riskler dikkate alınarak, markanın kullanıma başlamadan önce tescil ettirilmesine özen gösterilmelidir.

Sınıflandırma
Markanın üzerinde kullanılacağı mal ve hizmetlere ilişkin sınıflandırma (Nice Sınıflandırması)
34 mal, 11 hizmet sınıflandırması
Marka örneğindeki şekilli (figüratifli) unsurların sınıflandırılması (Viyana Sınıflandırması)

Marka Tescili
Günümüzde rekabet, markalar arasındadır. Markanızı tescil ettirmek suretiyle taklitlerinden ve haksız rekabetten koruyabilirsiniz.

Başvuru Öncesi Benzerlik Araştırması:
Tescil talebinde bulunulacak markanın daha önce başkası adına tescil ya da başvuruya konu olup olmadığı ön araştırma ile öğrenilebilir. Ön araştırma işlemi ücret karşılığı Türk Patent Enstitüsü’nden talep edilebileceği gibi, Türk Patent Enstitüsü internet sitesinden ücretsiz olarak da yapılabilir.

Marka Tescili Elde Etme Hakkı Kimlere Aittir?
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet eden gerçek ve tüzel kişiler,
Türkiye’de sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler,
Paris Sözleşmesi’ne veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması’na üye ülke vatandaşları veya bu ülkelerde ikamet eden ya da ticari veya sınai faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler,
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına kanunen veya fiilen marka koruma hakkı veren ülke vatandaşları,
Türkiye’de marka tescili elde etme hakkına sahiptir.
Marka Tescilini Engelleyen Temel Sebepler Nelerdir?
Ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler,
Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer olan işaretler,
Tescili talep edilen mal ya da hizmetler için cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten işaretler,
Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar,
Tescili talep edilen ürünün doğal yapısında ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren işaretler,
Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltıcı nitelikteki işaretler,
Ülke bayrakları, WIPO (World Intellectual Property Organization / Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı) Uluslar arası Bürosu’na korunması için iletilmiş olan ordu veya hanedanlık armaları, ülkelerin ve uluslar arası kurumların damgaları ve amblemleri,
Tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş nitelikteki isim, amblem, arma vb. işaretler,
Dini değerleri ve sembolleri içeren işaret ve adlandırmalar,
Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı işaret ve adlandırmalar marka olarak tescil edilemez.

Marka Tescil Başvurusunda Gerekli Belgeler

Bilgisayarda veya Ces Online Sistem ile doldurulmuş form dilekçe
Marka örneği
Marka başvuru ücretinin ödendiğine dair belge Türk Patent Enstitüsü’ne teslim edilmesi zorunludur.
Ortak marka veya garanti markası başvurularında ayrıca yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak hazırlanmış teknik şartnamenin teslimi gerekmektedir.

İtiraza İlişkin Temel Kurallar
Süreler
Dilekçe
Ücret
Vekaletname

Karara İtirazlar (KHK Madde 47-52)
Başvuru sahibi, Enstitünün ret kararlarına karşı itiraz sunulabilir. (ret, kısmi ret, ilana karşı yapılan itiraz kararlarına karşı itirazlar)
İtirazlar Enstitünün kararını bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde yapılabilir.

Yayına İtirazlar
Üçüncü kişiler, bir markanın yayınına karşı yapılan itirazlar, markanın yayınından itibaren 3 ay içerisinde yapılmalıdır.

Markaların Korunması
Marka koruması esas olarak tescil yoluyla elde edilebilir. Bir markanın tescil ettirilmesi, aynı ya da karıştırılabilecek derecede benzer bir marka ile anlaşmazlık oluşması halinde güçlü bir koruma sağlayacaktır.
Tescilli markanın koruma süresi 10 yıldır. 10’ar yıllık sürelerle yenilemek suretiyle markanın koruma süresini sonsuza kadar uzatmak mümkündür.

Marka Hakkının Sona Ermesi
Markanın 10 yıllık koruma süresi sonunda yenilenmemesi,
Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi,
Markanın mahkemece hükümsüz kılınması hallerinde sona erer.

Markanın Hükümsüzlüğü
Tescil tarihinden itibaren 5 yıl süre ile kullanılmayan,
Kullanım sonucu jenerik bir isim haline gelen,
Kullanım sonucu yanıltıcı bir nitelik kazanan,
Tescile engel bir durumun varlığına rağmen tescil edilmiş bulunan
markalar mahkeme kararı ile hükümsüz kılınabilir.

Markaların Uluslararası Tescili
Bütün sınai mülkiyet haklarında olduğu gibi, marka tescili ve koruması da ulusal nitelikli haklardandır. Dolayısıyla, tescilli bir marka tescilden doğan haklardan sadece tescil edildiği ülke sınırları içerisinde yararlanabilir. Bu nedenle, diğer ülkelerde de tescilin sağladığı haklardan yararlanabilmek için markaların faaliyette bulunulan bütün ülkelerde ayrı ayrı tescili gerekir.
Türkiye 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren markaların uluslar arası tesciline ilişkin Madrid Protokolü’ne taraf olduğu için Türk vatandaşları, Türkiye’de ikamet edenler veya Türkiye’de ticari veya sınai bir faaliyette bulunanlar, Türk Patent Enstitüsü aracılığıyla Madrid Protokolü’ne taraf olan 73 ülkede ve Avrupa Topluluğu Markası (CTM) başvurusunda bulunabilirler.
Madrid Protokolü çerçevesinde yapılan başvurular, tescil talep edilen her bir ülkede ayrı ayrı incelenerek tescil edilip edilmeyeceğine ilgili ülke yasaları çerçevesinde karar verilir. Dolayısıyla, başvurular tescil talep edilen bazı ülkelerde tescil edilirken bazılarında reddedilebilir.
Madrid Protokolü çerçevesinde uluslararası başvuru talebinde bulunabilmek için Türkiye’de tescilli ya da başvuru halinde bir markaya sahip olunması ve uluslararası başvurunun bu markayla uyumlu bir şekilde yapılması gereklidir.
Uluslararası başvuru 5 yıl süre ile ulusal markaya bağımlıdır ve ulusal markanın reddi, iptali ya da hükümsüzlüğü gibi durumlarda uluslararası tescil iptal edilir.
Marka Hakkının İhlal Edilmesi Durumunda Geçerli Olacak Cezalar
İlgili mahkemelerce suçun niteliğine bağlı olarak; hapis, para, işyerinin kapatılması veya ticaretten men cezaları verilebilir.


PATENT
Bir buluş için buluş sahibine verilen bir patent, sınai mülkiyet haklarından biri olup, buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı vermektedir.
Buluş Nedir?
Buluş, teknoloji alanındaki belirli bir sorunun çözümü olarak tanımlanır. Buluş kavramı patent hukukunun temelini oluşturur.
Faydalı Model Nedir?
Türkiye’de ve dünyada yeni olan, sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sistemdir. Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent verilmesine oranla hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin gerçekleştirdiği yeniliklerin, rakiplerce hemen hemen aynısının yapılarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur.
Küçük ve orta büyüklükteki bu işletmelerin, kendi halinde de olsa, bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının idamesine hizmet edecektir.
Faydalı model patente göre daha az maliyetlidir ve daha kısa sürede belgelendirilir.
Bütün Buluşlar Patentlenebilir mi?
Bir buluşun patentlenebilmesi için yeni, buluş basamağını içeren ve sanayiye uygulanabilir olması gerekir. Ancak, konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlara, bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usullerine patent verilmemektedir.
Patent Başvurusu Nasıl Hazırlanır, Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Patent başvurusu hazırlamadan önce mutlaka, "Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzunun" dikkatlice okunması gerekir. Kılavuza, Türk Patent Enstitüsü’nünwww.tpe.gov.tr internet sitesinden ulaşabilirsiniz. Bu kılavuz doğrultusunda hazırlanan başvurular şekli eksiklik aşamasında problemsiz olarak işlem görür. Şekli açıdan eksik bulunan başvurular düzeltilmesi için başvuru sahibine tekrar gönderilir ve bu da işlem sürecinin uzamasına yol açan bir faktördür.
Bir Ürünün Patentli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Bir ürünün patentli olup olmadığı, ürün üzerinde patent numarasının belirtilmiş olmasıyla anlaşılır. Böyle bir ibare yoksa patent veritabanları kullanılarak ürünün patentli olup olmadığı tespit edilebilir.
Bir ürün üzerinde patent numarasının belirtilmesi, istemeden oluşabilecek patent ihlali durumlarını önleyecektir.
Buluşların Patent İle Korunmasının Amaçları Nelerdir?
Buluşların patentlenmesinin hem başvuru sahibine hem de kamuya yönelik faydaları bulunmaktadır. Başvuru sahibi, patent ile buluşu üzerinde belirli bir süre boyunca münhasır haklara sahip olmakta, böylece araştırma ve geliştirme faaliyetleri süresi boyunca harcadığı zamanın, emeğin ve ekonomik harcamaların karşılığını alabilmektedir.
551 sayılı KHK’ya göre buluşlar, başvuru tarihinden itibaren 18 aylık süre sonunda yayınlanır. Böylece kamu, teknikteki gelişmelerden haberdar olabilmektedir. Ayrıca, önceden çaba ve zaman harcanmış buluşlar için tekrar yatırım yapılmasının ve zaman harcanmasının önüne geçilmekte, teknolojik gelişim hızını arttırmaktadır.
Bir Buluşun Patent ile Korunabilmesi İçin Taşıması Gereken Nitelikler Nelerdir?
Yenilik
Tekniğin bilinen durumunun aşılması
Sanayiye uygulanabilir olma

Patent Verilemeyecek Konular ve Buluşlar
Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları
Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar
Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları
Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller
İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri

Patentle Korunamayacak Buluşlar
Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar
Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri

Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?
Patent başvuruları şahsen ya da posta yoluyla Türk Patent Enstitüsü’ne yapılabilir. Türk Patent Enstitüsü’nün web sitesi kullanılarak da online başvuru yapılabilmektedir.
Buluş, başvuru tarihi itibariyle korumaya alınır.

Patent / Faydalı Model Başvurusu İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
Başvuru dilekçesi (TPE internet sitesinden elde edilebilir, 1 nüsha)
Buluşu açıklayan tarifname (2 nüsha)
Korunması istenilen ve buluşun yeni olduğu iddia edilen teknik özelliklerini kapsayan istemler (2 nüsha)
Gerekli görülüyorsa buluş ile ilgili teknik resimler (2 nüsha)
Özet (2 nüsha)
Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge aslı (banka dekontu) veya interaktif ödeme belgesi
Patentin Koruma Süresi
İncelemeli patentin süresi 20 yıl, incelemesiz patentin süresi 7 yıl, faydalı model belgesinin süresi ise 10 yıldır.
Bu süreler başvuru tarihinde başlar ve bu süreler boyunca buluşunuz korunmuş olur.

Patent Verildikten Sonraki Aşamalar Nelerdir?
Herhangi bir bildirime gerek duyulmaksızın koruma süresi boyunca başvuru sahibi Türk Patent Enstitüsü’ne yıllık ücretleri düzenli olarak ödemek zorundadır.
Yıllık ücret; başvuru tarihi, vade tarihi olmak üzere ödenmelidir. Ödenmezse 6 aylık süre içinde ek ücretle birlikte ödenir. 6 aylık süre içinde de ödenmediği takdirde patent alındıysa patent hakkı sona erecektir.
Başvuru aşamasındaysa, başvuru geçersiz sayılacaktır.

Korumadan Yararlanacak Kişiler Kimler Olabilir?
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Paris Sözleşmesi hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler korumadan yararlanabilir.
Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye’de patent ve/veya faydalı model belgesi korumasından yararlanılır.

Patentten Gelir Elde Etmek Mümkün müdür?
Patent sahibi patentini aşağıdaki şekillerde kullanabilir:
Ürünü sadece kendi üretebilir.
Patent haklarını başka kişilere devredebilir.
Lisans verme yoluyla patent haklarından kar payı alabilir.
TPE, başvuru sahiplerine işleriyle ilgili tavsiye ya da buluşları için maddi destek vermemektedir.

Türkiye’de Alınmış Bir Patent Başka Ülkelerde de Geçerli midir?
Patentler, alındığı ülkeler için hak sahipliği doğurur.
Türkiye’de alınmış bir patent sadece Türkiye içinde sahibine hak sağlamaktadır.
Başka ülkelerde de patent hakkı elde etmek için, her ülkeye ayrı ayrı başvuruda bulunmak ya da uluslararası başvuru sistemi olan PCT (Patent İşbirliği Anlaşması) veya bölgesel başvuru sistemi olan EPC (Avrupa Patent Sözleşmesi) aracılığıyla başvuru yapılmalıdır.